De plant Sanguinaria
Deze website is specifiek gewijd aan de dubbelbloemige Sanguinaria canadensis, die officieel forma multiplex heet,
maar soms ook 'Flora Plena', of 'Flore Pleno' of plena wordt genoemd. De meeste zaken die beschreven worden, gelden echter ook voor de algemene soort,
de enkelbloemige, die in de Verenigde Staten en Canada in het wild voorkomt.
Sanguinaria canadensis is een vroegbloeiende vaste plant die met ondergrondse wortelstokken, ook rhizomen genoemd, overwintert.
Deze wortelstokken groeien vrij ondiep en komen zelfs af en toe een stukje bovengronds.
Eind maart of begin april komen dikke bloemknoppen boven de grond uit en vlak daar achteraan een nog opgerold blad.
Tijdens en na de bloei ontvouwt het blad zich en groeit uit tot zo'n 25-30cm hoogte. Gedurende het voorjaar en de zomer zorgt dit prachtig gevormde,
zilver-groene blad voor voldoende voedingstoffen om de wortelstok verder te laten groeien en vol energie
de winter in te gaan, zodat het volgende vroege voorjaar weer een prachtige bloem, of zelfs twee bloemen,
kunnen ontspruiten.
De groei is traag, de wortelstokken breiden zich per jaar hooguit 5 tot 7 centimeter uit. Omdat de
bladeren op zich vrij groot kunnen worden (20-25cm doorsnede) zijn er zo'n 9 planten per vierkante meter nodig om
na 3-4 jaar die vierkante meter redelijk mooi gevuld te hebben. En daarna wordt het alleen nog maar mooier!
Omdat alle stampers en stuifmeeldraden van de dubbelbloemige bloedwortel zijn omgevormd tot bloemblaadjes, is de plant steriel.
Ze vormt geen zaad en kan dus uitsluitend d.m.v. het delen van de wortelstokken worden vermeerderd.
Dit is een langdurig proces en kan maar eens in de 3-4 jaar worden uitgevoerd. Daarom is dit geen goedkope plant.
Verzorging van Sanguinaria
Deze bijzondere, winterharde plant staat bij voorkeur in een vochtige, humeuze en goed waterdoorlatende (bos)grond in schaduw
tot half-schaduw. Zorg tijdens een lange droge periode in de zomer voor wat extra water,
anders zullen de bladeren al vrij vroeg afsterven.
Als de plant voldoende (maar ook weer niet teveel!) vocht tot haar beschikking heeft, dan zal het blad
in de 2e helft van augustus langzaamaan geel beginnen te worden en de voedingsstoffen uit het blad onttrekken,
wat op onderstaande foto goed te zien is.
Wordt Sanguinaria in bloempotten gehouden, zorg dan ongeveer elke 3 jaar voor een deel verse grond, verwijder
de resten van oude, afgestorven wortelstokken en haal de wortelstokken voorzichtig uit elkaar.
Plant ze vervolgens een stukje uiteen.
Deze werkzaamheden kunnen het beste worden uitgevoerd direct na het afsterven van de laatste bladeren, in de 2e helft van september
of begin oktober.
Naamgeving van Sanguinaria
De Nederlandse naam van Sanguinaria canadensis is "bloedwortel". Deze naam dankt de plant aan het bloedrode sap
dat zich in de wortelstok bevindt en vrijkomt als deze breekbare wortelstok gedeeld of anderszins beschadigd wordt.
Als het sap is ingedroogd, is een beschermlaagje op het wondvlak ontstaan, waardoor het minder snel geïnfecteerd
wordt. Eigenlijk net als een bloedkorstje bij de mens.
"Sanguinaria" is afgeleid van het Latijnse woord voor bloed: sanguis.
"canadensis" doet al vermoeden dat de plant uit Canada komt, maar ze komt voor in de gehele oostelijke kant van Noord-Amerika,
van Canada tot Florida.
Hoe kan ik deze plant bestellen?
De ontdekking van Sanguinaria canadensis f. Multiplex
Wijlen heer en mevrouw Foster uit de U.S.A. vertellen in hun alleraardigste verhalen, opgetekend in het boek
'Cuttings from a rock garden' (ISBN 0-88192-377-X), de herkomst en omzwervingen van deze bijzonderheid uit het plantenrijk.
Het blijkt dat we echt van geluk mogen spreken dat de Sanguinaria canadensis forma multiplex is behouden voor
ons plantenliefhebbers! De Fosters hebben veel onderzoek gedaan naar de uiteindelijke herkomst.
Hier volgt mijn vertaling van de belangrijkste delen van hun verhaal:
Meneer Guido von Webern had een waarnemend oog en een grote liefde voor de natuur.
In 1916 werd hij aangetrokken door een stuk land van ongeveer 2.8 hectare op de hoek van de North Main Street
en Turner Road in Dayton, Ohio, ongeveer 6 kilometer ten Noorden van het centrum van de stad. Hij kocht het land
vanwege de schoonheid van het terrein, waaronder inbegrepen een steile helling bedekt met schitterende bomen:
een zeer geschikte setting voor "wild flowers", iets waar hij een grote liefhebberij voor had.
Toen hij in het voorjaar inspecteerde wat hij gekocht had, ontdekte hij tot zijn grote vreugde in een groepje
Sanguinaria canadensis één enkele plant met volledig dubbele bloemen. Vanwege zijn bekendheid met de
inheemse flora en zijn botanische kennis, realiseerde Von Webern zich dat hij een ongewone mutatie had ontdekt.
Het was een klein, spichtig plantje, dus zonder het te verstoren markeerde en beschermde hij de locatie.
In 1919 was de plant ontwikkeld tot een groeizaam cluster, groot genoeg om op te delen.
Foto: Bob Gutowski
Von Webern stuurde in de herfst van dat jaar een gedeelte van de plant naar het Arnold Arboretum.
In de "Gardeners Chronicle" van mei 1923 beschreef H.E. Wilson, directeur van het Arnold Arboretum, deze plant,
de dubbelbloemige bloedwortel, als Sanguinaria canadensis var. multiplex. In 1931 maakte Weatherby er een "form"
van i.p.v. een variëteit en in de hedendaagse botanische literatuur zou dat als volgt geschreven worden:
Sanguinaria canadensis Linnaeus forma multiplex (Wilson) Weatherby.
In zijn artikel noemde Wilson dat Dillenius in 1732 in zijn "Hortus Elthamensis" een illustratie had gemaakt van
"Sanguinaria major flore pleno". Deze plant had ogenschijnlijk 14-16 bloemblaadjes, slechts het dubbele van
het normale aantal, terwijl de plant van Von Webern een vermenigvuldiging (multiplication, vandaar de naam "multiplex")
van het aantal bloemblaadjes had waarbij zelfs de stampers en meeldraden waren omgevormd tot bloemblaadjes.
De plant van Von Webern groeit niet langer in het Arnold Arboretum en ze was ook niet formeel ingeschreven
in de lijst van in het arborethum aanwezige planten, maar de weduwe van Von Webern, Mrs. Thompson, heeft de ontvangstbevestiging
van het arboretum bewaard. Ze vertelde dat de originele plant op het terrein in Dayton Ohio ook niet meer bestond,
deze was in 1966 om onduidelijke redenen dood gegaan.
Na zijn geschenk aan het Arnold Arboretum en vóór het afsterven van de plant in Dayton, heeft
Von Webern wortelstokken gegeven aan twee vrienden. Eén van deze planten is snel dood gegaan en het lot
van de andere plant heeft men niet meer kunnen achterhalen, maar van beide bronnen is het niet aannemelijk dat
de plant in cultuur is gebracht.
De Fosters maken vervolgens de volgende aanname welke ook gepubliceerd wordt:
Het Arnold Arboretum heeft geen notities vastgelegd van het distribueren van de plant, maar dit lijkt toch de
meest waarschijnlijke oorsprong van de volledig dubbelbloemige vorm van de bloedwortel die momenteel over de
wereld is verspreid.
Kort na deze publicatie ontvingen de Fosters een brief van Henry Teuscher, Emeritus Director van de Montreal
Botanical Garden. Hij maakte zich bekend als de 2e vriend waaraan Von Webern een rhizoom van deze Sanguinaria had gegeven.
Henry Teuscher was degene die de originele kloon vermeerderde en verspreidde over diverse arboretums en kwekers
in de U.S.A. en elders over de wereld. Aan hem zijn we dus veel dank verschuldigd voor deze genereuze actie, maar
ook aan velen vóór en na hem...
Dit is een andere heel bijzondere vorm: de Sanguinaria canadensis 'Star'. Ze dankt haar rasnaam 'Star' aan de
kenmerkende stervormige bloemen en is bijna nergens verkrijgbaar.
© Copyright 2008-2011. Niets van deze pagina, zowel teksten als foto's, mag worden overgenomen
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.
